Խաչվերաց - Տիրոջ Սուրբ Կենարար Խաչի վեհացում
Խաչվերացը՝ Տիրոջ Սուրբ Կենարար Խաչի Վեհացումը, Հայ Առաքելական Եկեղեցու հինգ գլխավոր տոներից վերջինն է։
Տոնը կարևոր նշանակություն ունի՝ այն նվիրված է քրիստոնեության խորհրդանիշ կենարար խաչին։ Տիրոջ Սուրբ և Կենարար Խաչի Վեհացման տոնը հաստատվել է ի հիշատակ երկու կարևոր իրադարձությունների. Առաջինը 326 թվականին Երուսաղեմում Խաչի հրաշագործ հայտնագործությունն է, որի վրա խաչվեց Հիսուս Քրիստոսը։ Իսկ երկրորդը սրբավայրի վերադարձն է։ Նվաճողական պատերազմներից հետո Խաչը երկար ժամանակ գտնվել է պարսկական գերության մեջ։ Եվ միայն 7-րդ դարում հունական Հերակլիոս կայսրը այն վերադարձրեց Սուրբ Երկիր։ Այս թափորն անցավ Հայաստանի պատմական հողերով։ Այդ ժամանակվանից և մինչ օրս գերությունից վերադարձը և սուրբ խաչի բարձրացումը մեծ հանդիսավորությամբ նշվում է աշխարհի հայկական եկեղեցիներում՝ սեպտեմբերի 11-ից 17-ը ընկած կիրակի օրերին։ Հաջորդ երկուշաբթի, ինչպես բոլոր մեծ տոներից հետո, Մերելոցն է (Բոլոր հոգիների օրը):